به نقل از «قدس آنلاین»

هر کس دغدغه غیبت دارد، این کتاب را بخواند

تاریخ انتشار: ۱۹ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۷۴۱۵۳۵

«حاء مشدد» عنوان متفاوت رمانی است که با هدف پرداخت به روزهای ابتدایی امامت امام زمان(عج) نگاشته شده است. این رمان با پرداختن به زندگی حکیمه خاتون(س) و حدیثه خاتون(س) از منظری متفاوت به جریانات دوره غیبت صغری می‌پردازد.

قدس آنلاین: نویسنده از روزهای پرالتهاب پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) و آغاز امامت امام زمان(عج) روایت خود را شروع می‌کند و داستانش را با ماجرای تلاش خلیفه وقت برای یافتن امام عصر و به شهادت رساندن ایشان ادامه می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عترت اسماعیلی سعی کرده در خلال حوادث تاریخی در قالب رمان به بخشی از زندگی این دو بانوی بزرگوار بپردازد و نقش مهمی ‌را که ایفا کرده‌اند  با مصالح داستانی نشان دهد.

به گفته کارشناسان نویسنده  موفق شده در این اثر برای تمامی ‌کسانی که در دل داستان به انتظار کشف نکاتی ظریف از دل تاریخ و آشنایی با سیره زندگی اهل‌بیت(ع) هستند، اتفاقاتی تازه را رقم بزند و لطایف و دقایقی شیرین را برای آن‌ها به ارمغان بیاورد. اسماعیلی مدتی معلم بوده و سال‌ها به عنوان خبرنگار در مجله کتاب هفته،سپیده دانایی و همشهری ماه قلم زده است.

این نویسنده درباره این اثر که نخستین رمان او پس از انتشار داستان کوتاهش در مجموعه  قصه‌های آمین است، به خبرنگار قدس گفت:  کتاب «حاء مشدد»  قرار بود در آغاز  درباره زندگی حکیمه خاتون باشد. این بانوی بزرگوار دختر امام‌جواد(ع) و عمه امام حسن عسکری(ع) هستند.  تحقیقات و پژوهش‌هایی که من انجام دادم در خصوص این خانم بود و بنا بود داستان با شهادت امام حسن‌عسکری(ع) شروع شود و به جریانات عصر غیبت و توطئه‌هایی بپردازد که پیرامون امامت حضرت مهدی(عج) شکل می‌گیرد.

من در طول تحقیقاتی که در مورد آن عصر انجام می‌دادم، متوجه شدم در کنار حکیمه خاتون شخصیت دیگری به نام حدیثه هم وجود دارد که مادربزرگ امام‌زمان(عج) و همسر امام‌ هادی (ع) هستند. ایشان در زمان تبعید امام‌حسن‌عسکری‌(ع) از مدینه به سامرا در کنار حکیمه خاتون هستند  و حضور مؤثری داشته‌اند و نام مستعار ایشان جده است. به همین خاطر این دو بانوی بزرگوار را به عنوان شخصیت‌های اصلی رمانم انتخاب کردم و بنا شد کتاب با محوریت این دو بزرگوار پیش برود. داستان با شهادت امام حسن عسکری(ع)  و آغاز دوران غیبت صغری  شروع شده و با فلاش‌بک به چندین سال قبل و دوران امامت امام جواد(ع) بازمی‌گردد و به نقش این دو بانو و سایر افرادی که نقشی در حفظ جان حضرت‌ مهدی(عج) و خنثی کردن این توطئه‌ها داشتند، می‌پردازد.

نقش‌آفرینی زنان در دوران مهم تشیع

وی در ادامه افزود: در دوران غیبت صغری افراد محدودی حضرت را می‌دیدند و افرادی که از حضور ایشان اطلاع داشتند ‌اندک بودند، به همین خاطر  «حاءمشدد» رمانی زنانه است و به نقش‌آفرینی زنانی می‌پردازد که  در حفاظت از این امام بزرگوار نقش داشته‌اند. همچنین در کنار این دو بانو در رمان، شخصیت زن دیگری به نام صغیل حضور دارد که او هم شخصیت پررنگی دارد و کسی است که در آن زمان ادعا می‌کند امام زمان(عج) را باردار است چون همان طور که می‌دانید در آن دوران هر زنی که باردار بود را برای پیدا کردن حضرت مهدی(عج) دستگیر می‌کردند.

وی درباره راوی داستان «حاء مشدد» گفت: رمان سه راوی  دارد و از سه زاویه دید داستان را تعریف می‌کنند.  داستان‌ این رمان از زبان حکیمه خاتون،‌ لیلی و بریهه بیان می‌شود. حکیمه خاتون نخستین راوی هستند و راوی دیگر بریهه، دختر جعفر کذاب است. او نیز بر خلاف پدرش همراه امام حسن عسکری(ع) و حضرت مهدی(عج) بوده است. شخصیت سوم زنی به نام لیلی است که همسر نحریر زندانبان امام حسن عسکری(ع) است و اتفاقاتی را در پشت پرده در کاخ بازگو می‌کند و خودش اهل بیت(ع) را دوست دارد. شخصیتی که برای خودم جالب بود و در تاریخ با او آشنا شدم،‌ بیشتر داستان از زبان لیلی بازگو می‌شود.

وی  درباره میزان استفاده از عنصر خیال در این اثر توضیح داد:  در نوشتن این رمان قوه تخیل هم وجود دارد، من زمانی که قسمت‌هایی از رمان خودم را می‌خوانم با اینکه باور دارم وجود داشته‌اند، اما برخی از آدم‌های رمان من تخیلی هستند و شخصیت‌های اصلی داستان واقعی‌اند و براساس حقیقت نوشته شده‌اند. همه این شخصیت‌ها در دل تاریخ حضور داشتند اما رمان ترکیب تخیل و واقعیت است. به عنوان مثال شخصیت لیلی که در این اثر خلق شده ، نامش در تاریخ آمده اما اطلاعاتی درباره‌اش بیش از چند خط نیست. من این اطلاعات را با تحلیلی که از مطالعه درباره آن دوران داشتم ترکیب کردم و با بهره بردن از تخیل، شخصیت‌ها را شکل داده و به صورتی که در رمان هستند، پروراندم.

در مورد عصر غیبت داستان‌های ‌اندکی وجود دارد

این نویسنده بیان کرد: برخلاف اینکه کار تاریخی است و براساس مستندات تاریخی نوشته شده اما در آن از زبان امروزی استفاده کردم. آن چیزی که بسیار برایش تلاش کردم این بود که زبان رمان را زبانی انتخاب کنم که مخاطب جامعه امروز آن را بپسندد و بتواند با شخصیت‌ها همذات‌پنداری کند.

اسماعیلی  درباره منابعی که برای نوشتن این رمان استفاده کرده ، گفت: پژوهش این رمان دوسال طول کشید. بالای 150 اثر را مطالعه کردم و برای اینکه تحقیقاتمان درباره زندگی این دو بانو کامل باشد تحقیقات را از دوران امام رضا(ع) آغاز کردیم، حکیمه خاتون  نوه این امام بزرگوار و حدیثه عروس ایشان بودند، قصدم این بود که با مطالعه اتفاقاتی که پیش از تولد ایشان و پس از آن در زمان کودکی‌شان افتاده به طرح بهتری از زندگی آن‌ها برسیم.در طول این تحقیقات من از همراهی چند استاد بهره‌مند بودم نظیر دکتر مرضیه محمدزاده که پابه پای رمان با من آمدند و همکاری مؤثری داشتند و همچنین آقای سید مجتبی حسینی، دکتر دلشاد و آقای سروش محلاتی از دیگر استادانی بودند که من در طی تحقیقات به سراغشان رفتم و گفت‌وگوهای مفصلی با آن‌ها پیرامون این شخصیت‌ها  و حوادث آن دوران داشتم.  

وی درباره چالش‌های پیش رو در بخش منابع این دست آثار اظهار کرد: تاریخ اسلام با فاصله زیادی به شکل مکتوب درآمده است. قسمت مهمی‌ از این تاریخ زبان به زبان و توسط افراد مطمئن نسل به نسل منتقل شده  تا به صورت یک کتاب نوشته شده است. حتی منابع اولیه نیز با فاصله زمانی زیادی نوشته شده‌اند. به جز این چون آن دوران همه چیز در مخفیانه‌ترین شکل ممکن بیان می‌شد، تاریخ در رابطه با آن دوران خیلی شفاف صحبت نمی‌کند و اکثر کتاب‌های تاریخی که من خواندم به گونه‌ای به یکدیگر شباهت داشتند و چالش دیگر زبان منابع است که بیشتر به زبان عربی هستند و ترجمه نشده‌اند اما من سعی‌ام این بود که حتماً به منابع اولیه دسترسی داشته باشم.

وی در پاسخ به این پرسش که انتخاب قالب رمان تا چه ‌اندازه برای روایت زندگی اهل‌بیت(ع) مناسب است، بیان کرد: روایت زندگی اهل بیت(ع) در قالب رمان در گذشته کم بود. ما اگر بخواهیم این شیوه را دنبال کنیم شاید در گذشته به آثار زیادی نرسیم به این دلیل که بیشتر در این 40،30 سال اخیر به این شیوه پرداخته شده است. شاید پیش از انقلاب تعداد داستان‌های‌ اندکی درباره زندگی اهل بیت(ع) به این شکل وجود داشت. درحال حاضر هم ما چند نفر نویسنده داریم مانند سیدمهدی شجاعی که جزو نویسندگان تراز اول در حوزه ادبیات آیینی و مذهبی هستند که به حوزه رمان و داستان هم پرداخته‌اند. رمان‌های مذهبی نوپا هستند و باید عبور سال‌های بیشتری را تجربه کنیم و آن وقت  آدم‌هایی که در این خصوص تبحر دارند بیایند و قضاوت کنند و به اعتقاد من هنوز برای اینکه بگوییم  این شیوه مؤثر بوده یا نه زود است، اما از دید خودمن قالب داستان برای مخاطب جوانی که می‌خواهد پیگیر حوادث تاریخی و شخصیت‌ها باشد، زبان جذابیست. کششی که کتاب رمان دارد در آثار تاریخی نیست.

وی در کاربرد عنصر تخیل در کتاب‌های مذهبی عنوان کرد: در رمان‌هایی که با موضوع آزاد هستند،  نویسنده این امکان را دارد که به هر شکلی که می‌خواهد داستانش را بیان کند. در نوشتن داستان‌های تاریخی دست نویسنده بسته است. خط قرمزهایی در این حوزه وجود دارد. نویسنده در کاربرد تخیل 100درصد آزاد نیست. سختی‌هایی در این حوزه وجود دارد. به طور مثال در نشان دادن و توصیف این بزرگواران دست نویسنده بسته است و همچنین در کلام این بزرگواران نباید چیزی را اضافه یا کم کرد. نویسنده در کنار نشان دادن تاریخ آن دوران باید مراقب حفظ شأن و منزلت ائمه(ع) هم باشد.  با وجود این نکات نویسندگانی بوده‌اند که آثاری را در قالب داستان با موفقیت تولید کرده و توانسته‌اند مخاطب‌های مختلفی را جذب کنند.

این نویسنده  در پاسخ به این پرسش که مخاطب این رمان چه افرادی هستند، عنوان کرد: هر گروهی از جامعه از نوجوان تا پیرمرد می‌توانند این رمان را بخوانند همچنان که در این مدت تنها طیف مذهبی مخاطب این اثر نبوده‌اند . این کتاب مخاطب خاصی ندارد و سعی کردم به گونه‌ای باشد که هر کس دغدغه غیبت حضرت ولی‌عصر(عج) را دارد این کتاب را بخواند و حداقل به تاریخ آن زمان آگاه ‌شود و بتوانند مانند لیلی شخصیت این داستان، تحلیلی از آن دوران داشته باشند و نسبتشان را تا حدودی به امام زمان(عج) در این دوران که خیلی با آن شرایط تفاوتی ندارد، مشخص کنند.

اسماعیلی در پایان  اظهار کرد: در مورد عصر غیبت داستان‌های ‌اندکی وجود داشته و کار هم برای من بسیار سخت بود اما در مسیر احساسم این بود که من نقش ‌اندکی دارم و مسیری برایم باز شده تا آن تاریخ و ائمه و افرادی که با آن‌ها همدل بودند را بهتر بشناسم و اگر کار اثری دارد از همان بزرگواران است و کاستی‌هایش متوجه من است.  آن چیزی که برای من ارزشمند است این است که مردم جامعه را می‌توانیم با زبان رمان که زبان قابل فهمی‌ است از آن دوران مطلعشان کنیم و در این اطلاع از آن دوران امیدوار باشیم که به تحلیلی هم برسند.

انتهای پیام/

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: رمان مذهبی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۷۴۱۵۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نقد نباید مایه نگرانی تولیدکنندگان کتاب شود

ایسنا/مازندران جلسه نقد و بررسی کتاب «لبخندی که گم شد» اثر فاطمه قنبری با موضوع زندگی و شهادت شهید «سید جواد اسدی» از شهدای مدافع حرم در سالن اجتماعات کتابخانه ابن‌شهرآشوب ساری برگزار شد.

شهدا الگوهای نوجوانان و جوانان ما هستند

رییس اداره کتابخانه‌های عمومی ساری شامگاه ۱۸ اردیبهشت در این جلسه با اشاره به فعالیت‌های متنوع کتابخانه‌های استان گفت: این بار توفیق پژوهش و نگارش زندگی شهدای مدافع حرم نصیب ما شد.

علیزاده با بیان این که هر ارگان فعال در این حوزه باید در راستای ارزش‌گذاری برای این اثر گام بردارد، اظهار کرد: این کتاب تاکنون مورد نقد و بررسی قرار نگرفته‌ است، شهدا الگوهای نوجوانان و جوانان ما هستند و در تلاشیم تا این افراد را به اعضای کتابخانه‌ها معرفی کنیم. آمادگی برنامه‌ریزی برای آثاری که در حوزه شهدا خلق می‌کنند را داریم.

نقد امری دوسویه است

ابراهیم باقری حمیدآبادی در این نشست گفت: در این کتاب تلاش می‌شود تا واقعیت ملموس و زنده شخصیت شهید روایت شود.

نویسنده و منتقد مازندرانی نقد و بررسی را امری دوسویه دانست و افزود: در کشورهای مدرن نقد به‌عنوان امری برای جدا کردن سره از ناسره باب شد و همین امر سبب جایگیری برخی نویسندگان در رتبه‌های جهانی شد.

باقری مبنای نقد در ایران سده‌های گذشته را جایگاه معنا و مفهوم عنوان کرد و گفت: نقد نباید مایه نگرانی تولیدکنندگان کتاب شود، بلکه باید مشوقی برای حرکت به جلو باشد. در دو دهه اخیر برخی نویسندگان آثارشان را برای در امان ماندن از نقد، پنهان می‌کنند یا نسبت به نقد موضع می‌گیرند، اما نقد به برطرف کردن معایب و بازدارندگی در راستای کیفی‌سازی کمک می‌کند.

نویسنده مازندرانی خاطرنشان کرد: کیفی‌سازی و کمی‌سازی نقد باید منصفانه باشد و روی ظرفیت اثر بیش از کاستی‌ها تمرکز شود.

وی درباره شخصیت شهید اسدی از شهدای مدافع حرم در خانطومان اظهار کرد: درباره شهیدی صحبت می‌کنیم که به دنبال احقاق حقوق خانواده، وطن و شخصی خود به‌مثابه انسان ایرانی- اسلامی بود. این کتاب برای ماندگاری و نه صرفا معرفی شخصیت شهید نوشته شده‌است.

باقری با اشاره به بستر خاطره‌روایی کتاب بیان کرد: کتاب متنی ترتیب‌وار و متوالی دارد و سیر توالی خطی تولد تا بازگشت پیکر را به نقل از چندین نفر روایت می‌کند که هر کدام، بخشی از پازل شخصیت شهید اسدی را کامل می‌کنند.

وی روایت‌های کتاب را بومی، ساده و متعلق به راویان دانست و گفت: در متن اثر تلاش شده تا امانت روایت و لحن راوی حفظ شود، چراکه حفظ اصل لحن روایت یک اصل در پژوهش و تدوین به شمار می‌آید.

باقری ادامه داد: از خوبی‌های کتاب به حاشیه نرفتن و پرداخت صرف به شخصیت شهید است. نکته مهم دیگر این است که کتاب به حقایقی می‌پردازد که از ذهن راویان شاهد حقیقت روایت می‌شود، به زبان ساده‌تر روایت از زبان شاهد زنده عینی است. کسی نمی‌داند که تعداد زیادی از راویان در صحنه حضور داشتند و آنچه که دیدند را روایت کرده‌اند و نقل‌قول نیست.

نویسنده مازندرانی تاکید کرد: دنیا به‌ویژه فضای غرب، به واسطه بسترهای خاطره‌وار جنگ‌های گوناگون، آثاری در قالب کتاب، فیلم و مانند آن تولید و به‌عنوان قهرمانان بلامنازع به دنیا تحمیل کرد. این کتاب‌ها بسترهای حقیقی- روایی تاریخ ما به شمار می‌آیند و ظرفیت غنی تولید اثر و انتشار در سراسر دنیا هستند. باقری شهدای مدافع حرم را ارزش‌های فرهنگی جامعه امروز دانست و گفت: این ارزش‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری برای شناخت در جامعه دارند، نقد اصلی به کسانی است که این کتاب‌ها را معرفی نمی‌کنند.

حاصل این کتاب فقط شهید اسدی نیست

فاطمه قنبری نویسنده اثر با اشاره به خطوط قرمز پژوهش در حوزه شهدای خان‌طومان گفت: همچنان در معذوریت بیان اطلاعات در این زمینه قرار داریم و جمع‌آوری اطلاعات کتاب به دلایل امنیتی دشوار بود.

وی درباره نخستین کتاب خود درباره شهید اسدی اظهار کرد: کتاب اول در سال ۱۳۹۶ با عنوان «تعزیه دریا» منتشر شد. تعزیه در روستای «امره»؛ به‌ویژه خانواده اسدی، جایگاه ویژه‌ای دارد. حاصل این کتاب فقط شهید اسدی نیست و در آن تاریخ محلی، شهید اسدی و بازگشت پیکر وی به روایت همسرشان را می‌خوانیم.

این نویسنده خاطرنشان کرد: در ابتدای کار به فکر نوشتن شهید نیستیم بلکه توصیف می‌کنیم، چراکه قهرمان این کتاب از قبل حاضر بوده و من تنها راوی او به روایت مشاهدات و شنیده‌ها بوده‌ام.

قنبری افزود: حق مطلب عظمت و زندگی شهید در این کتاب کامل ادا نشده، ۷۶ ساعت مصاحبه از شهید اسدی داریم که درواقع بستر پژوهش گسترده‌تر این شخصیت است.

برادرم در راه حفاظت از وطن و خانواده هیچ مانعی را نمی‌پذیرفت

در ادامه این نشست خواهر شهید سید جواد اسدی نویسندگان این حوزه را ماموران خداوند برای ثبت شهدا در تاریخ خواند و گفت: خواست خداوند این بوده که در راه شهدا گام بردارید، شهدا زنده هستند و نویسندگان این کتاب شهید ما را زنده‌تر کردند.

وی از انتشار مطالب کتاب در کانال شهید اسدی خبر داد و افزود: مطالب کتاب به‌صورت روزانه برای دسترسی آسان و آشنایی افراد جامعه با شهید در کانال قرار می‌گیرد، چرا که شخصیت سیدجواد در بین فرزندان خانواده ما مستثتنی بود.

خواهر شهید اسدی با بیان این که شهید شخصیتی دستگیر و بخشنده داشت، خاطرنشان کرد: برادرم در راه حفاظت از وطن و خانواده هیچ مانعی را نمی‌پذیرفت.

انتهای پیام